Yaşar Kemal ve Deniz Küstü Romanı Hakkında
Türk edebiyatını dünyaya tanıtan, Anadolu insanının gerçeklerini, yüzleştiği sorunları bununla birlikte coğrafyayı renkleri ile ayrıntılı bir tablo gibi dünyaya gösteren büyük yazarımız. Üzerine bir yazı hazırlamak, yazdıkları hakkında konuşmak cesaretini göstermek zor. Ama bu yazı vesilesi ile Yaşar Kemal’den bahsetmek isterim. Kendisinin gerçek adı : Kemal Sadık Gökçeli. Ailesi Rus işgalinden kaçmış böylece Van’dan Adana’ya gelmiş ve yaşadıkları köyde tek Kürt aile. Aile içinde Kürtçe konuşulurken dışarıda Türkçe konuşuluyor. Kendisi ile yapılan bir röportajda, babasının ekonomik durumunun iyi olduğunu söylüyor. Ancak çocukluğunda acı olaylar yaşar: Önce 3.5 yaşında, kurban bayramında kurban kesilirken bıçak gözüne gelir ve sağ gözünü kaybeder. Bir yıl kadar sonra babası cami çıkışında bıçaklanır ve gözünün önünde vefat eder. Bu kendisini o kadar sarsar ve üzer ki o anda kekeme olur. Babasının ölümü ile ailenin ekonomik durumu da bozulduğundan Gökçeli genç yaşta çalışmaya başlar ve birbirinden farklı bir sürü iş yapar. 8 yaşında şiir yazarak edebiyat dünyasına adım atan Sadık Kemal Gökçeli öyküleri, Cumhuriyet gazetesindeki yazıları, makaleleri röportajları ile ‘Yaşar Kemal’ olarak tanınır. İnce Memed’in yayınlanması ve efsane olması ile ülke içinde ve ülkemiz dışında iyice bilinir hale gelir ve arka arkaya Nobel hariç tüm değerli ödülleri alır. Spiegel dergisindeki yazısı nedeniyle yargılanır, terörle mücadele yasası kapsamında yargılanır hayatının bir döneminde cezaevinde kalır. Ancak daima düşünce özgürlüğünü ve halkların özgürce yaşama hakkını savunur.
Cesareti, samimiyeti, dürüstlüğü ve içtenliği ile tanınan Yaşar Kemal tüm bu özelliklerini eserlerine yansıtır; ağaları, işçileri, çeltik köylülerini, balıkçıları, kimsesiz çocukları ilmek ilmek dokur öyle ki görmüş tanışmış ve hasbihal etmişçesine o insan hayatınıza girer. Deniz Küstü romanı da; Zeynel’in İhsan’ı kıraathanede silahla öldürmesi ile başlar. Ve kıraathanede tüm Menekşe ahalisi ile tanışırız, hiç kimse ne olduğunu Zeynel’in neden İhsan’ı öldürdüğünü anlamaz. Selim balıkçı, Zeynel’e tokat atar yüzüne tükürür ve Zeynel kıraathaneden, Menekşe’den kaçar. Zeynel Çelik’i adım adım İstanbul’da izleriz, o polislerden kaçar biz kaçarız. O balık tutarken Dursun Kemal’le tanışır biz de tanışırız evine gideriz onunla.
Bir yandan balıkçı Selim, denizlerin fersah fersah altını gören, balıkları bilen, denizi anlayan ve insana küsen Selim’in hikayesini okuruz, onun gözü dönmüş aç gözlü zenginlerle kavgasını izleriz.
Bir yandan Selim oluruz, bir yandan Zeynel oluruz. Ama burası Menekşe ya herkes herkesi bilir herkes herkesi bekler ve herkes herkes hakkında konuşur. Yaşar Kemal hikayeyi ilmek ilmek örer Topal Hasan, Dursun Kemal, Hüseyin Huri, Kör Mustafa, Ahmet, Halim Bey Veziroğlu ve daha nicelerinin kendi hikayelerini de okuruz. Deniz menevişler, tüm renklerini görürüz denizin, gökleri bulutları izleriz. Sonra denizde balıkları izleriz tek tek, yunusların yolunu gözleriz. Balıkçı Selim öfke ile denize açılır biz de öfkeleniriz insanoğluna gideriz onunla. Kentli insanın yaşadığı yalnızlığı, mutsuzluğu görürüz. Romanda yaşananların yanında; insanları, acımasızlıklarını, açgözlülüklerini, para için neler yaptıklarını bütün İstanbul’un kirini hissederiz. Yaşar Kemal iyiliği de kötülüğü de insana has görür ve bu romanda da o kadar kötülük yanında bir o kadar da insanların iyiliklerini, doğanın yok edilişi yanında güzelliğini görürüz.
Yaşar Kemal yine bizi alır, bir denize bir karaya bir oraya bir buraya götürür ama ne de iyi eder. Bu roman da insanın, doğanın, var olmanın romanıdır.
Aşağıda yer verdiğim resimler; Deniz Küstü romanı için Abidin Dino’nun yaptığı resimlerdir. Yapı Kredi Yayınlarından çıkan güncel baskıda başka bir resim göreceksiniz ama ben bu resimleri romanın kurgusu ile örtüştüğü ve duygusal derinliğini yansıttığını düşündüğüm için ayrıca eklemek istedim. Romanı okuduktan sonra siz de benimle aynı fikirde olacak mısınız merak ediyorum. Yaşar Kemal eserlerinde tekrar buluşmak dileğiyle.
Merve Alanya
