Hikmet Altınkaynak’ın Ardından
Erol Kuntsal
16 Şubat 2023 günü, değerli komşumuz, edebiyatçı, yazar, eleştirmen, araştırmacı, Cumhuriyet Gazetesi köşe yazarı ve Cumhuriyetimizin çınarlarından biri olan Hikmet Altınkaynak (18 Şubat 1945-16 Şubat 2023) tedavi gördüğü Gayrettepe Florance Nightingale Hastanesi’nde 78 yaşında yaşamını yitirdi. Ani gelişen solunum ve kalp yetmezliği nedeniyle üç gün önce yoğun bakıma alınmıştı. Cenazesi 19 Şubat 2023 günü öğle namazının ardından Zincirlikuyu Camii’nden alınarak Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Hikmet Bey ile, yine komşumuz olan Prof. Haluk Oral’ın 2019 yılında Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları tarafından yayınlanan “Nazım Hikmet’in Yolculuğu” adlı kitabının tanıtımı için bankanın Genel Müdürlük binasının sergi salonunda yapılan toplantıda karşılaşmıştık. Sergide kitabı oluşturan son derece kıymetli ve çoğu ilk defa sergilenen belgeler de bulunuyordu.
Hikmet Bey’e Cumhuriyet Gazetesindeki köşesinde Perşembe günleri yayınlanan yazılarını okuduğumu ve çok beğendiğimi söylemiştim. Bana “Beğenmenize çok sevindim ama eleştirileriniz ve önerileriniz varsa açıkça söyleyin, ben eleştirilere her zaman açığım” demişti. Hiçbir eleştirim olmadığını, daha yıllarca devam etmesini dilediğimi söylemiştim. Gerçekten de her yazısında yeni görüşler işliyor, eski veya yeni yazarları ve kitapları tanıtıyordu.
9 Mayıs 2018 günü, kıymetli muhtarımız Aslı Akyüz’ün öncülüğündeki “Konaklar Mahalle Buluşmaları” programı kapsamında yapılan “Mahallemiz ve Yazarlarımız” adlı toplantıda onunla birlikte konuşmacı olmak mutluluğunu yaşamıştım.
9 Mayıs 2018 günü “Konaklar Mahalle Buluşmaları” programı kapsamında yapılan “Mahallemiz ve Yazarlarımız” adlı toplantıdan bir fotoğraf.
1 Aralık 2018 günü, yine muhtarımız Aslı Akyüz’ün tertiplediği bir toplantıda konuşmacı olmuş, zengin arşivinden örnekler sunmuş, anılarını ve çalışmalarını anlatmış, toplantının sonunda katılımcılara kitaplarını imzalamış ve hediye etmişti.
Yazılarından ve konuşmalarından çok zengin bir kütüphaneye sahip olduğu anlaşılıyordu.
1 Aralık 2018 günü yapılan toplantıdan bir fotoğraf.
1 Aralık 2018 günü benim için imzaladığı kitabı.
1 Aralık 2018 günü yapılan toplantıdan diğer bir fotoğraf.
Son köşe yazısı 9 Şubat 2023 Perşembe günü Cumhuriyet Gazetesinde yayınlandı. Bu yazısını, yazımın son bölümünde okuyabilirsiniz. Altan Öymen ile “Kuşaklar Arası” adlı kitabına ilişkin yaptığı son söyleşisi ise 23 Şubat’ta Cumhuriyet Kitap Dergi’de yayınlandı.
Kitaplarının bir kısmını Muhtarlık kütüphanesinde de bulabilirsiniz.
Yazımı bitirdiğim sırada Muhtarımız Aslı Akyüz, onunla ilgili çok ilginç bir anısını anlattı. Gelin bu anıyı ondan dinleyelim:
“Tüm dünya ile birlikte ülkemizde de pandemiyi yaşıyorduk. Mutsuzuz, umutsuzuz, tükenmişiz, her şeyden korkuyoruz, insanlarla görüşmüyoruz, sevdiklerimizden ayrıyız, evin içinde ayrı odalardayız. 2020 yılında muhtarlıktayken bir gün telefonum çaldı, arayan Hikmet Bey idi. 23 Nisan geliyordu ve çocuklar için bir şeyler yapmak istiyordu. Pandemi koşullarını hepimiz biliyorduk, çocukları ve ailelerini bir araya toplayamazdık, onlarla görüşemezdik, ne yapacağımızı düşündük. Hikmet Bey, çocuklara imzalı kitap dağıtalım dedi. Bu benim de çok hoşuma gitti. Hikmet Bey'e çocuklara imzalı kitaplar hazırlamasını, benim tek tek kapılara giderek uzaktan da olsa çocuklara kitapları verip onları sevindireceğimizi söyledim. Bana çocukların isimlerini, soy isimlerini ve yaşlarını sordu. Listeyi tamamlayıp ona ilettim. O da listemizdeki tüm çocukların yaşlarına ve cinslerine göre kitapları ayrıştırıp zarfladı ve her birinin üzerine çocukların isimlerini yazdı. O kadar kibar bir insandı ki, o kadar düşünceli bir insandı ki, çocuklara özeninde de bu belliydi. İçinde kitaplarının olduğu zarfları kapı kapı dolaşıp uzaktan da olsa çocuklara teslim ettim, onların birer kare fotoğrafını çekip web sitemizde paylaştım. Hem çocuklar hem aileleri çok mutlu olmuştu. Onun bu harika davranışı ile çocukları sevindirebilmenin mutluluğunu yaşamıştık.”
Hepimizin başı sağ olsun. Hikmet Bey nurlar içinde uyusun.
2020 yılında 23 Nisan Bayramı sebebiyle “100. yılda 100 çocuğa 100 kitap” kampanyası için Hikmet Altınkaynak’ın hazırladığı zarflar.
Kitap hediyesini muhtarımız Aslı Akyüz’den alan bir çocuğumuz.
Hediyesini alan bir diğer çocuğumuz.
Kısa hayat hikayesi
Hikmet Altınkaynak, Niğde’nin Bor ilçesinde doğdu. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’ni bitirdi. İlk eleştiri yazıları 1972’de Yeni Ortam’da ve 1975’de Cumhuriyet Gazetesi’nde yayınlandı.
Adını 1977 yılında “Edebiyatımızda 1940 Kuşağı” adlı kitabı ile duyurdu. Bu kitap için ilk eleştirel yazıyı yazan Oktay Akbal, “Bu ilk çalışmasındaki eksikliklere, yanılgılara karşın ileride daha başarılı ürünler verecek nitelikte bir genç” saptamasında bulunmuştu.
1980’li yıllardan başlayarak Milliyet ve Hürriyet yayın gruplarında redaktör, yazar, yazı işleri müdürü, yayın danışmanı ve genel yayın yönetmeni olarak 17 yıl çalıştı.
Yıldız Teknik Üniversitesinde Rektör Danışmanı ve Öğretim Görevlisi oldu. 2004 sonrasında Öğretim Görevlisi kimliğiyle Türk Dili, Çağdaş Türk Şiiri ve Biyografi Yazımı dersleri okuttu.
Milliyet Yayınları, AD Yayıncılık, Milliyet Çocuk, Şirinler, Heidi gibi birçok derginin yazı işleri müdürlüğü ile Milliyet Yayınları adına “Yaşasın Edebiyat” dergisinin genel yayın yönetmenliğini ve yazı işleri müdürlüğünü yaptı. Dergi, ustalarla amatörleri buluşturan, Danışma Kurulunda Türkiye’nin en saygın edebiyatçılarından Oktay Akbal, Ataol Behramoğlu, Nüket Esen, Vedat Günyol, Doğan Hızlan, Zülfü Livaneli, Erdal Öz, Yüksel Pazarkaya, Ülkü Tamer ve Buket Uzuner’in yer aldığı sayılı dergilerden biri oldu.
Yeni Ortam gazetesinde başladığı köşe yazarlığını Cumhuriyet, Vatan, Milliyet ve Radikal gazeteleriyle sürdürdü.
Varlık, Yansıma, Eleştiri, Türk Dili, Yeni A, Ulusal Kültür, Milliyet Sanat, Hürriyet Gösteri gibi edebiyat dergilerinde denemeler ve eleştiriler yazdı.
Eleştiri dergisini çıkardı.
Gelişim Yayınları’nda yayın danışmanlığı yaptı.
Çocuklar ve gençler için öyküler ve masallar yazdı. 12 kitabı MEB tarafından öğrencilere tavsiye edildi. İlkokuldan üniversiteye 10’u aşkın ders ve yardımcı ders kitabında yazıları yer aldı.
TRT televizyonunda Refik Halit Karay, Bedri Rahmi Eyüboğlu, Orhan Veli Kanık gibi belgesel programlara danışmanlık yaptı, sanat ve edebiyat söyleşileri ekrana geldi.
1990-2002 arası Alman WDR Köln Radyosu’nda, kısa bir süre Kanal D televizyonunda, “Yıldız’da Sohbet” adıyla da TV8’de (2001-2003) kitap programları hazırlayıp sundu.
Yunus Nadi Ödülleri Öykü Dalı ile E. Hazım Tepeyran Roman Ödülünde seçici kurul üyeliği yaptı.
BESAM (Bilim ve Edebiyat Eseri Sahipleri Meslek Birliği) kurucularından ve son iki dönem Onur Kurulu üyesi oldu.
2021 yılında Burhan Felek Basın Hizmet Ödülü’ne değer görüldü.
Yayın yıllarına göre eserleri
Edebiyatımızda 1940 Kuşağı, (inceleme/antoloji), 1977
Orhan Kemal, (inceleme/antoloji, Asım Bezirci ile), 1977
Karne Parası, (öykü), 1979
Zamanla, (deneme), 1982
Hikâye Yazarı Orhan Kemal, (inceleme), 1983
Nükte ve Fıkralarıyla Ahmet Rasim, (inceleme/antoloji, 2.bas.1996), 1984
Markopaşa Yazıları ve Ötekiler / Sabahattin Ali, (inceleme/antoloji, 6.bas. 2011), 1986
Ev Ödevi, (öykü), 1986
Kutlu Günlerimiz, (kültür, Ahmet Hikmet imzası ile), 1986
Fındık Kabuğuna Girer Kale Kapısına Sığmaz, (bilmece, 2. bas. 1993, Bilmece Bildirmece Dil Üstünde Kaydırmaca adıyla 1998, (Radikal gazetesi promosyonu), 1986
Ömer Seyfettin, (monografi, MEB tavsiyeli, 4. bas. 1995), 1989
Nasreddin Hoca, (monografi, MEB tavsiyeli, 6. bas. 2000), 1989
Evliya Çelebi, (monografi, MEB tavsiyeli, 5. bas. 1998), 1989
Karagöz, (monografi, MEB tavsiyeli, 5. bas. 1998), 1989
Dede Korkut, (monografi, MEB tavsiyeli, 5. bas. 1998), 1989
Ahmet Rasim, (monografi, MEB tavsiyeli, 4. bas. 1995), 1989
Halide Edip, (monografi, MEB tavsiyeli, 4. bas. 1995), 1989
Yunus Emre, (monografi, MEB tavsiyeli, 5. bas. 1998), 1989
Mimar Sinan, (monografi, MEB tavsiyeli, 6. bas. 2000), 1989
Karacaoğlan, (monografi, MEB tavsiyeli, 5. bas. 1998), 1989
Arkadaşım Bilgisayar, (öykü, MEB tavsiyeli, 15. bas. 2010), 1993
En Güzel Çocuk Oyunları, (oyun, Radikal gazetesi promosyonu, 1998), 1993