Tomaso Albinoni, Adagio’nun Öyküsü ve Dresden

Tomaso Albinoni, Adagio’nun Öyküsü ve Dresden

Erol Kuntsal

Barok dönemi klasik batı müziği bestecisi Tomaso Albinoni (1671–1751), aynı zamanda bir keman virtüözüdür. Venedik’te doğmuş ve 80 yaşında orada ölmüştür. 50 kadar opera yazmış ama en çok obua konçertolarıyla tanınmıştır. Vivaldi’ye hayrandı. Yaşadığı dönemde yalnızca sahne müzikleri değerli bulunan Albinoni’nin enstrümantal yapıtları, ölümünden sonra beğenilmeye başlandı. Bach, onun bazı temalarını yeniden işledi.

Varlıklı bir ailenin çocuğu olan Albinoni, müzikle maddi sıkıntıları olmadan ilgilenme şansına sahipti. Ailenin en büyük çocuğu olduğundan, babasının ölümünden sonra aile şirketlerinin sorumluluğunu aldı. Müziğe amatör olarak başladı. 1740'ta Fransa'da keman sonatlarını kapsayan bir eser yayınlandı ve ölümünden sonra yayınlandığı açıklandı. Bundan dolayı müzik bilimcileri Albinoni'nin 1740'tan hemen önce öldüğü kabul ettiler. Sonraki araştırmalarda, Venedik San Barnaba Kilisesi kayıtlarından 1751'de diyabet hastalığından öldüğü öğrenildi ve gerçekte 1751'e kadar Venedik'te hiç eser vermeden yaşadığı belgelendi. 1720’li yıllarda operaları İtalya dışında Münih'te tanıtılmıştı, eserlerinin çoğunun orijinal notaları bugün Almanya sınırları içinde kalan Dresden şehrinde bulunuyordu ve 1945’deki Dresden bombardımanında yok olduğu düşünülüyordu.

İtalyan müzikolog Giazotto 1945’de Albinoni’nin biyografisini tamamlamak için Dresden’e gitti ve el yazması bir kağıt buldu. Sadece altı ölçü olan melodiye böylece ulaşıldı. Bulunan şey büyük olasılıkla trio sonatının bir bölümüydü. Giazotto, özgün yapıtın Dresden’deki Kadınlar Kilisesi’nde icra edilmiş olabileceğini düşündüğü için org ekleyerek yapıtı yeniden yazdı ve Albinoni’nin Adagio’su yeniden doğmuş oldu. Bu durumda esere iyi bir müzikolog olan Giazotto’nun eseridir diyenler de var. Çünkü bulduğu altı ölçüden oluşan melodiyi kullanarak eseri son haline getiren o oldu.

Her dinlenişte bir duyguyu çağrıştıran, ama insanın yaşam enerjisini de alan bir eser olduğu söylenir. Albinoni'nin hangi ruh halindeyken yazdığını tahmin etmeye çalışabiliriz. Acıdan çok, bir hüzün içindeyken yazmış sanki. İnsanı umutsuzluğa, karamsarlığa ve hatta depresyona sürükleyen bir eser olduğu da söyleniyor. Ben bu görüşlerin hiçbirine katılmıyorum. Ama şu bir gerçek ki, etkileyici ve insanın ruhuna dokunan bir melodisi var.

İsterseniz bu güzel eseri, İnternet veya YouTube’a “Albinoni Adagio” yazıp değişik yorumlarından birini, ama tercihan orkestra ile icra edilen bir versiyonunu dinleyin, bakalım size neler hissettirecek. Belki de anlatıldığı kadar pesimist olmadığını düşüneceksiniz. Çünkü unutmayın, her şey bizim onu nasıl algıladığımıza bağlıdır.

Dresden Bombardımanı

Dresden bombardımanı, II. Dünya Savaşı'nın önemli olaylardan biridir. Şehir 13-15 Şubat 1945 günleri arasında üç gün boyunca Amerikan ve İngiliz Hava Kuvvetleri tarafından çok ağır bir şekilde bombalandı.

II. Dünya Savaşı'nın sonuna doğru Müttefikler, Alman stratejik ve lojistik bölgelerini bombalamak ve Alman kuvvetlerine yeni bir sorun yaratmak istediler. Bunu gerçekleştirmek üzere, hedefler seçildi. Hedefler arasında Berlin ve etrafındaki mühimmat fabrikaları dışında pek stratejik önemi olmayan ama tarihi ve kültürel değeri olan Dresden şehri de vardı. Saldırı sona erdiğinde, Dresden tamamen yerle bir olmadı. Ancak, kullanılan bombalar arasında fosfor bombası da vardı. Bu yüzden, şehir günlerce yandı ve tahrip oldu. 28 bin binadan 25 bini yok oldu. Dresden Tarih Komisyonu'nun beş yıl boyunca arşivlerde, mezarlıklarda ve resmî belgelerde yaptığı araştırmanın raporu Mart 2010'da yayınladı ve ölü sayısının 25 binden fazla olduğu açıklandı.

Bir gün Dresden’e giderseniz, bombardımandan geriye kalan bazı kalıntıların nasıl ustalıkla restore edildiğini, aslına uygun olarak nasıl yeniden inşa edildiğini görecek ve hayranlıkla seyredeceksiniz. Savaşta, kiliseler, saraylar, katedraller ve köprüler yerle bir edilmişti. Doğu ve Batı Almanya birleştikten sonra her şey aslına uygun olarak yeniden inşa edildi.

Dresden halkı savaşta evlerin bombalanmasına kızmıyor, “Seneye yeniden yaparız” diyor, kilise ve sarayların bombalanmasına kızmıyor, “On sene sonra yeniden yaparız” diyor, ama sıra ormanlara gelince isyan ediyor ve “Onları 100 yılda bile eski haline getiremeyiz” diyordu. Sonuçta teslim oldular ve ormanları kurtardılar. Bugün her şey yeniden yapılmış ve şehrin çevresi de yemyeşil.

Notlar

(1) Barok müzik, Batı Avrupa kökenli, yaklaşık 1600-1750 yılları arasında klasik batı müziğinin bir dönemi ve tarzıdır. İnsan sesinin olmadığı konçerto gibi yeni müzik türleri yapılmaya başlandı. Operanın kurulması ve yaygınlaşması sağlandı. Duygu yoğunluğu gibi temalar ön plana çıktı. Enstrüman müzikleri arttı ve keman en önemli enstrümanlardan biri oldu.

(2) Virtüöz, icra ettiği sanatta olağanüstü yeteneklere sahip kimse.

Fotoğraflar